De zakenman-zendeling
Vijftien jaar geleden gaf Scientology-lid Marc De Turck fel gecontesteerde cursussen in het Vlaamse parlement en in Belgische ministeries. Vandaag traint hij vooral Oost-Europese managers en ambtenaren in de ‘managementbeginselen’ van Scientology-stichter en goeroe L. Ron Hubbard. ‘Onze kerk moet zich handhaven volgens de economische principes van de hedendaagse samenleving.’
Op 11 maart 2016 vierden de leden van de Scientology-kerk van België feest. Na een gerechtelijk onderzoek dat 18 jaar geduurd had en 40.0000 pagina’s telde, verklaarde de correctionele rechtbank van Brussel alle aanklachten tegen de sekte onontvankelijk. Die aanklachten logen er nochtans niet om: oplichting, afpersing, uitoefening van illegale geneeskunde, inbreuken op de privacywet en schriftvervalsing. Federaal procureur Christophe Caliman eiste de ontbinding van de Belgische tak van Scientology en strenge straffen voor elf vooraanstaande leden. Volgens hem bulkte het onderzoek van de aanwijzingen dat Scientology België allesbehalve een kerk was, maar een commerciële onderneming, vooral geïnteresseerd in het geld van de leden. Rechtbankvoorzitter Yves Régimont veegde in zijn 173 bladzijden tellende beslissing resoluut de vloer aan met datzelfde gerechtelijke onderzoek. ‘Onvolledig kladwerk’, oordeelde hij. ‘Het dossier is te onduidelijk om op basis hiervan iemand te veroordelen.’ Het parket-generaal ging niet in beroep en een maand later jubelde Scientology België op haar website dat ‘de definitieve beslissing’ een ‘overwinning voor de vrijheid van religie in België’ is.
Sinds de uitspraak lijkt Scientology uit het vizier verdwenen, terwijl er in de maanden en jaren ervoor regelmatig verhalen in de media opdoken over pogingen van de organisatie om invloed te verwerven via bedrijven, scholen én overheidsinstellingen. Zo sloeg eind 2001 een dokter van een Brussels openbaar ziekenhuis alarm toen hij tijdens een computercursus de lesgever herkende als Marc De Turck, de toenmalige woordvoerder van Scientology. Het ziekenhuis verbrak meteen de samenwerking met De Turck en niet veel later waarschuwde de Staatsveiligheid de Vlaamse en Waalse ministers van Volksgezondheid voor infiltratie door de sekte in de sociale sector. In februari 2007 maakten de toenmalige senatoren Luc Willems en Margriet Hermans (allebei Open Vld) bekend dat Scientology twee jaar eerder geprobeerd had overheidsdiensten te infiltreren. Diezelfde Marc De Turck had toen via zijn bedrijf Ideas als onderaannemer voor een informaticagigant computercursussen gegeven in het Vlaamse Parlement. De Turck zou eerder ook cursussen verzorgd hebben in verschillende ‘Belgische federale instellingen’, meer bepaald de ministeries van Defensie, Binnenlandse Zaken en Sociale Zaken. Volgens Willems en Hermans was Ideas niets meer of minder dan een mantelorganisatie van Scientology.
Acht jaar geleden zei Margriet Hermans de nationale politiek vaarwel, maar ze heeft nog haarscherpe herinneringen aan wat zij ‘de propagandisten van Scientology’ noemt. ‘In het begin van mijn politieke carrière kwamen ze me opzoeken’, zeg ze. ‘Ze liepen toen de deuren van veel politici plat. Ik kende een paar leden die een deel van hun inkomsten moesten afstaan. “Wat krijgen jullie daarvoor in ruil?” vroeg ik. “Cursussen, informatie en psychologische ondersteuning.” Het draaide bij Scientology allemaal rond geld en ik vond het zeer verontrustend dat ze in die tijd door de Spaanse overheid als godsdienst erkend werden. Samen met collega Luc Willems sloeg ik alarm over hun cursussen in het parlement, waardoor ze meteen beseften dat ik hun vriend niet was. Wij konden niet anders dan vaststellen dat Scientology een sekte is.’
De rechtbank sprak de organisatie vorig jaar toch vrij? Margriet Hermans: ‘Bij gebrek aan bewijs en omdat de benadeelden zich volgens de rechter uit vrije wil geëngageerd hadden. Ik ben niet goed van die uitspraak en vraag me af of Scientology toen weer gelobbyd heeft.’
Margriet Hermans denkt dat de rechter zich heeft laten beïnvloeden? ‘Ja. Ik weet dat het een zware beschuldiging is, maar ik kan niet geloven dat die sekte zomaar vrijgepleit is.’
‘Succesvolle BOSS’
Anno 2017 is de 55-jarige Marc De Turck nog steeds lid van Scientology en geeft hij ook nog steeds cursussen in ondernemingen en bij overheidsdiensten. Alleen zijn dat geen computeropleidingen meer, maar volgens zijn website ideas-freeboss.com ‘grappige, dynamische, effectieve en succesvolle live trainingsessies’, bij voorkeur in Bulgarije, Macedonië, Oekraïne en Rusland. Nog op zijn website stelt ‘Marc J. de Turck’ zich in een videofilmpje in krukkig Engels voor als: ‘Een strategische consultant, een trainer gespecialiseerd in doelen stellen, beleid maken, strategische investeringen, veiligheidsvraagstukken, PR en organisatie.’ En: ‘Een spreker van zeven talen, waaronder Mandarijn Chinees.’ Hij noemt zichzelf: ‘trainer van managers en topkaderleden van grote ondernemingen zoals Mazda, Toyota, Hitachi, Allianz, Cisco en DHL en consultant van regeringen van verschillende landen’. Naar eigen zeggen was hij in 1989 ‘de jongste adviseur ooit van de stafchef van de Belgische federale politie’ en is hij sinds jaar en dag ‘officieel lobbyist in het Europese Parlement’. Alleen is in het officiële register van Europese lobbyisten geen spoor van Marc De Turck terug te vinden. ‘Toen ik dat filmpje maakte, was ik wel als lobbyist geregistreerd’, reageert hij. ‘Maar nu verblijf ik voor 80 % van mijn tijd in Bulgarije en is dat niet meer aan de orde.’ Begin maart van dit jaar gaf hij in de Oekraïense hoofdstad Kiev aan plaatselijke ondernemers en managers een tweedaagse leiderschapstraining ‘Succesvolle BOSS’. Op de website van het eveneens aan Scientology gelinkte organiserende consultancybedrijf Olerom werd De Turck voorgesteld als: ‘adviseur van leden van het Europese Parlement, adviseur van politici van verschillende landen en van Belgische ambtenaren.’
Op 7 november 1948 verkondigde de Amerikaanse sciencefictionschrijver Lafayette Ron Hubbard (1911-1986) op een bijeenkomst van de Eastern Science Fiction Association: ‘Je wordt niet rijk met het schrijven van SF. Wie rijk wil worden, moet een religie starten.’ Zes jaar later richtte hij in Los Angeles de eerste Church of Scientology op. Vandaag is de organisatie aanwezig in meer dan 180 landen en telt ze naar eigen zeggen miljoenen leden, met als bekendste aanhangers John Travolta, Tom Cruise, Beck en Priscilla Presley. In 1972 zette de beweging in ons land voet aan wal en in 1980 ging de Church of Scientology in Belgium officieel van start. Marc De Turck werd in april 1993 lid. ‘Ik werd uitgenodigd op een seminarie omtrent communicatie en begrip’, schrijft hij. Een mondeling interview zag hij eerst ‘misschien wel’ zitten, niet veel later kwam hij daar op terug en wou hij enkel schriftelijk vragen beantwoorden. De Turck: ‘Na het seminarie schafte ik me drie boeken van Ron Hubbard aan: Dianetics, Zelf Analyse en Inleiding tot de ethiek. In die boeken vond ik antwoorden op vragen die ik al geruime tijd had. Niet lang daarna stapte ik de Scientology kerk binnen. Door de spirituele kennis over mezelf en dankzij de praktische kennis over succesvol handelen, zijn zowel mijn persoonlijke als zakelijke leven erop vooruit gegaan.’
Op zakelijk vlak lijkt dat succes op het eerste gezicht relatief. De voorbije twaalf jaar flirtte De Turcks vennootschap Ideas cvba vooral met verlies. Op 1 januari 2017 cumuleerde ze een verlies van 47.572 euro en bedroeg het negatief eigen vermogen 28.980 euro. Volgens De Turck is dat een vertekend beeld. ‘Mijn hoofdactiviteit is verplaatst naar Sofia en daarom heb ik daar een Ltd. opgericht’, zegt hij. ‘Ideas cvba blijft intussen bestaan omdat er altijd verandering mogelijk is.’ Op de vacaturesite jobs.bg stelt het trainingscentrum Ideas-Freeboss alias Markdeturk & co Ltd. zich aan de Bulgaarse werkzoekenden voor als onderdeel van de grote multinational Ideas International, met kantoren verspreid over heel Europa. Het adres van Ideas Intl. is hetzelfde als dat van het zieltogende Ideas cvba in Meise.
Scientology is volgens Marc De Turck een kerk en geen sekte omdat de organisatie ‘een gemeenschap van mensen met een gelijkaardig geloof is, georganiseerd in een religieuze structuur, in de traditie van de oudste Oosterse religies.’ De kerk wordt gesponsord door haar leden. Marc De Turck: ‘Kerkleden geven donaties voor ‘auditing’ of ‘training’. Die bijdragen zijn de voornaamste inkomstenbron en financieren alle religieuze en sociale verbeteringsprogramma’s die door de Kerk worden gesponsord.’
De Scientology-leer kan niet verbergen dat ze uit de koker van een science-fictionschrijver komt. Het diepste spirituele wezen van de mens is volgens stichter Ron Hubbard een onsterfelijke ‘thetan’. ‘Engrammen’, of mentale hindernissen, belemmeren de mens in zijn ontwikkeling tot zuivere ziel. Die engrammen werden 75 miljoen jaar geleden in het menselijke systeem geplant door de kwaadaardige intergalactische dictator Xenu. Om de scientologen te assisteren bij het overwinnen van de talloze engrammen, biedt de Scientology kerk een uitvoerig programma aan cursussen aan. ‘Training’ en ‘auditing’ vormen daarbij de sleutelbegrippen. Het ultieme doel is verlichting en het bereiken van het statuut van ‘Operating Thetan’. Wie geen trauma’s meer meesleept uit een vorig leven, is ‘clear’. Wie in zijn bestaan als scientoloog dat allerhoogste zuivere statuut wil bereiken, is jaren zoet met het volgen van cursussen en telt daar honderdduizenden euro’s voor neer.
‘Scientology heeft niet gedurende honderden jaren rijkdom en bezittingen vergaard zoals andere religies’, verdedigt Marc De Turck het lucratieve systeem van ‘auditing’. ‘Onze kerk moet zich handhaven volgens de economische principes van de hedendaagse samenleving. Voor auditing zijn grondig opgeleide auditors nodig. Wie het meest van de faciliteiten van de kerk gebruikmaakt, draagt ook het meeste bij aan het onderhoud ervan. Er wordt natuurlijk geen donatie verwacht van leden die deelnemen aan diensten die doorheen de week plaatsvinden, zoals de groepsauditing – het beluisteren van opgenomen lezingen van Ron Hubbard.’
Mission Impossible
De mosterd voor zijn trainingen en advieswerk haalt Marc De Turck bij het Hubbard Management System (HMS). ‘Dat is ontwikkeld door Ron Hubbard, maar heeft met religie niets te maken’, stelt hij. ‘HMS helpt zakenmensen hun bedrijven gedijen en expanderen. Als HMS-consultant en trainer heb ik het recht om wereldwijd zakenmensen te coachen en adviseren. Ik heb persoonlijk meer dan 35.000 managers in 30 landen getraind. 95% van hen gedijt en expandeert nu beter dankzij mijn diensten.’
Begin 1999 verscheen het boek Les sectes dans l’entreprise van de Franse onderzoeksjournalist Thomas Lardeur. Daarin beschreef hij hoe de coachingtechnieken van Marc De Turck een jaar eerder tot een algemene staking leidden in het in onderwaterwerken gespecialiseerde bedrijf Sogetram. Die onderneming was in januari 1997 in handen gekomen van een Antwerps ondernemer, een notoir Scientology-lid. Hij liet zijn nieuwe werknemers weten dat hij van Sogetram een wereldleider wou maken met behulp van de technieken van Ron Hubbard en haalde daarvoor onder anderen Marc De Turck binnen. Klanten moesten voortaan ‘geauditeerd’ worden en lastige collega’s werden aangeduid als ‘suppressief’, Scientology-newspeak voor vijandig, of volgens De Turck: ‘Een persoon met een aantal specifieke gedragskenmerken die andere personen in zijn omgeving onderdrukt.’ Op 11 mei 1998 gingen zo goed als alle Sogetram-medewerkers in staking tegen wat zij de ‘onverdraagbare Scientology-methode’ noemden. Vier dagen later stelde de handelsrechtbank een voorlopige bewindvoerder aan en de Antwerpse overnemer werd bedankt voor bewezen diensten. ‘Ik was toen niet meer dan vijf dagen bij Sogetram actief’, zegt De Turck. ‘Ik hanteerde algemeen gangbare marketingtools en hoorde pas later dat er een staking was uitgebroken.’
Vandaag is Marc De Turcks belangrijkste actiedomein Bulgarije. In het kennismakingsfilmpje op zijn website zegt hij met nauwelijks verholen trots: ‘In 2008 was ik de directeur van een Europees strategisch project om de Bulgaarse overheid te reorganiseren zodat ze in staat zou zijn om tot Europa toe te treden. We werkten aan veranderingen in IT en HR-management. Ik leidde een team in moeilijke politieke tijden. Ik was daar van het prille begin tot het einde. Achteraf kreeg ik een boodschap van de Europese ambassadeur in Bulgarije. Hij zei: “Mission Impossible accomplished.”’
Wat De Turck er niet bij vertelt, is dat de toenmalige minister van Ambtenarenzaken en Administratieve Hervorming Nicolay Vasilev begin 2009 in opspraak kwam door het inhuren van De Turck. Bulgaarse media brachten toen het verhaal dat minister Vasilev subsidies van de Europese Unie voor hervormingen in de overheidsadministratie gebruikt had om Scientology-trainingen te bekostigen.
‘Niet in 2008, maar tussen 2005 en 2006 was ik teamleader voor een Europees project voor de modernisering van het human resources management van de Bulgaarse overheid’, zegt De Turck nu. ‘Dat was in samenwerking met andere consultants en van het Hubbard Management System was geen sprake. Minister Nicolay Vasilev werd drie jaar later, vlak voor de verkiezingen, valselijk beschuldigd. Hij verklaarde toen dat Scientology nooit ter sprake gekomen was en er werd een officiële klacht voor smaad en laster neergelegd.’
Narconon
In januari 2007 luidden Luc Willems en Margriet Hermans de alarmbel over Narconon, een vzw die onder andere op scholen lezingen van ex-drugsverslaafden aanbood. Net als Ideas was Narconon volgens de toenmalige senatoren een mantelorganisatie van Scientology die zo zieltjes probeerde te winnen bij de schoolgaande jeugd. ‘Tot de dag van vandaag nodigen scholen nog steeds mensen van Narconon uit om er lezingen over drugspreventie te geven’, zegt Margriet Hermans. ‘Ik begrijp niet waarom de Vlaamse overheid niet ingrijpt. Want er is zeker nood aan drugspreventie, maar waarom wordt dat niet uitbesteed aan ernstige organisaties in plaats van aan een stel maniakale amateurs? Ook seniorenverenigingen nodigen Narconon uit. In hun kliniek in Nederland laten ze verslaafden afkicken met de coldturkeymethode; ik betwijfel of dat medisch verantwoord is.’
Zo nodigden de voorbije jaren secundaire scholen van het katholiek onderwijs van Herentals via Narconon een ex-drugsverslaafde uit om te komen getuigen voor de leerlingen van de derde graad. Coördinator Digna Versweyvelt schrikt als ze hoort dat Narconon afhangt van Scientology. ‘Tijdens de lezingen werd nooit naar Scientology verwezen. De leerlingen kregen een beeld van hoe erg een drugsverslaving is en wat de gevolgen zijn voor de familie. We zullen nu met de collega’s overleggen of we in de toekomst nog gebruikmaken van de diensten van Narconon.’
Voorzitster van Narconon vzw is Monique De Clerck, echtgenote van Marc De Turck en medeaandeelhoudster in Markdeturk & co Ltd. Op de vraag of Narconon een mantelorganisatie van Scientology is, antwoordt De Turck: ‘Narconon is in 1966 opgericht door een gedetineerde die van zijn jarenlange verslaving afkwam door gebruik te maken van de werken van Ron Hubbard. Narconon Belgium geeft via lezingen en persoonlijk contact informatie over drugspreventie en –rehabilitatie aan ouders en jongeren. Vandaag is Narconon een wereldwijd netwerk dat mensen zonder drugsvervangende middelen helpt te herstellen van de verwoestende gevolgen van een verslaving. De mens kan geen echte vrijheid bereiken in een door alcohol en drugs overspoelde wereld.’
(c) Jan Stevens