Yogasnuivers
“Ik ben een yogasnuiver”, bekent Elias. “Ik snuif, maar heb een hekel aan yoga”, zegt Stan. Tijdens de week leiden ze een druk en duurzaam leven, in het weekend leggen ze lijntjes coke. “Bart De Wever heeft gelijk: zo helpen we criminaliteit in standhouden. Net als al die ondernemers en N-VA-politici die ook in het weekend aan de coke zitten.”
In de nasleep van de ontploffende granaten in de Antwerpse war on drugs, wees Bart De Wever (N-VA) dinsdag op Radio 1 op de hypocrisie van ‘yogasnuivers’. “Ik erger me rot aan mensen die over levenskwaliteit en gezonde lucht praten, maar nooit inzitten met drugsgebruik en dat zelfs willen legaliseren”, zei hij in ‘De Wereld Vandaag’. Yogasnuivers identificeerde hij als: “Yuppies die ecologisch bewust in het leven staan. Mensen die in het uitgaansmilieu graag een lijntje snuiven en er geen moeite mee hebben dat ze zo een criminele keten in gang houden.”
Volgens yogasnuiver Elias heeft de burgemeester van Antwerpen een punt. “Ook ik draag met mijn drugsgebruik mijn steentje bij aan het in standhouden van de criminaliteit. Ik voel me daar niet echt fantastisch bij.” De 27-jarige Elias is manager bij een hip bedrijf. “Ik heb de job van mijn leven en wil die niet kwijt.” Daarom wil hij niet met zijn echte naam in de krant. Net als de 26-jarige Stan, operator in een fabriek. “Telkens wanneer ik coke koop, sponsor ik de criminele onderwereld”, zegt hij. “Gebruikers zoals wij denken niet aan het leed dat de drugsmaffia aanricht. We houden ons liever van den domme.”
In de week werken zowel Stan als Elias hard. Stan draait ploegen in een volcontinu-systeem en sport in zijn vrije tijd de ziel uit zijn lijf. “Een paar keer per maand leg ik in mijn vrije weekends een lijntje. Op mijn 18e nam ik mijn eerste snuif. Vooral in Antwerpen is cocaïne een populaire uitgangsdrug. Ik ga soms ook in de provinciestad Sint-Niklaas uit, en ook daar wordt flink gesnoven. Niet alleen De Wevers yogasnuivers poederen in de toiletten van clubs en discotheken hun neus, maar ook ondernemers, advocaten én N-VA-politici. Mijn beste vrienden weten dat ik snuif, ook degenen die zelf niet gebruiken. Mijn familie weet dan weer van niets. Mijn vriendin denkt dat ik maar heel af en toe aan de coke zit. Ze vraagt er nooit naar; uit zelfbescherming denk ik.”
Elias voert duurzaam en verantwoord consumeren hoog in het vaandel, gebruikt consequent het openbaar vervoer en eet zo weinig mogelijk vlees. Elk weekend snuift hij coke en experimenteert hij met andere drugs. “Sommige weekends meer, andere dan weer minder. Drugs geven hetzelfde effect als sport: net als hardlopen of klimmen maken ze mijn geest leeg. Ze zorgen er ook voor dat ik de realiteit op een andere manier bekijk. Steve Jobs kreeg zijn meest fantastische invallen tijdens het trippen op LSD.”
Wilde Westen
“Cokeverslaving is aan het uitgroeien tot een enorm probleem, niet alleen in Antwerpen, maar overal in het land, onder alle bevolkingsgroepen”, zegt Helene Key van de Antwerpse afkickkliniek Solutions. “Vroeger trakteerden barkeepers goede klanten met een gratis drankje; nu schuiven ze je een zakje coke toe. Yogasnuivers behoren tot de groep van ‘recreatieve drugsgebruikers’. Ze leggen een lijntje tijdens het uitgaan en leven in de illusie dat ze de controle niet zullen kwijtraken. Ik kén ook mensen die al twintig jaar sporadisch coke gebruiken, maar ik ken er ook die meteen na hun eerste lijn hopeloos verslaafd raakten. Coke is een zeer extreme drug.”
Helene Key’s clientèle ligt niet in de goot. “Solutions is een privékliniek en steeds meer goedboerende mensen die met cocaïne worstelen, melden zich bij ons aan. Coke is niet enkel een uitgangsdrug, maar wordt ook gebruikt door zakenlui, ceo’s en topdokters om scherp te blijven. Een chirurg vertelde me dat hij tijdens een langdurige operatie beter functioneert als hij vooraf een lijn snuift. Al die hoogopgeleiden hebben lange werkdagen en leggen een lijntje om ‘s avonds nóg langer te kunnen doorgaan. In het begin werkt dat, maar na verloop van tijd raak je er zo van opgedraaid dat je niet meer kunt slapen. Mensen zoeken dan hun soelaas in een paar glazen voor het slapengaan, of een joint. Zo komen ze pas echt in een uitzichtloze situatie terecht.”
Is yogasnuiver Elias bang voor verslaving? “Toch wel”, knikt hij. “In het begin echoden de waarschuwingen van mensen uit mijn omgeving in mijn hoofd: ‘Pas op, het is fout wat je doet. Het is verboden!’ Maar mijn eerste lijntjes en pillen bezorgden me vooral leuke ervaringen, waardoor de waarschuwingen weg ebden. Na verloop van tijd begon ik tijdens de weekends meer te gebruiken, tot ik van vrienden te horen kreeg: ‘Kalm aan, Elias.’ Daarna nam ik een tijdje gas terug. Nu schommelt mijn gebruik: weekends na elkaar ligt het laag, tot het weer begint te pieken, om later terug te minderen. Maar altijd is er dat besef dat ik met vuur aan het spelen ben. Er loopt een lijn van verslaving in mijn eigen familie.”
Dat is voor Elias geen waarschuwing om ermee te kappen? “Nee. Alcohol is een legale drug waar ook niet iedereen even goed mee overweg kan. Dat geldt voor alle drugs. Elk individu heeft zijn verantwoordelijkheid. Er zijn ook parachutespringers die een sprong niet overleven.”
Stan: “Ik ben niet bang dat ik verslaafd zal worden, al is dat misschien net het gevaar van cocaïne. Ik heb vrienden die snuiven zoals anderen pinten drinken. Ik heb ook vrienden die er intussen mee gestopt zijn omdat ze vonden dat het uit de hand begon te lopen, of omdat hun partner dat niet leuk vond. Doordat ik in ploegen werk, vallen mijn weekends soms middenin de week. Als ik dan op een dinsdagavond in Antwerpen op café ga, wordt daar cocaïne gesnoven alsof het zaterdagavond is.”
Elias: “Het aantal recreatieve drugsgebruikers zit al jaren in de lift. Niet alleen van cocaïne, ook van ketamine. De gebruikers worden steeds jonger en ze raken er ook makkelijker aan. In het begin dacht ik: ‘Het zal aan mij liggen, ik word een dagje ouder, daarom let ik er meer op.’ Maar dat is niet zo, want bijna iedereen lijkt het te doen. Het is net het Wilde Westen. Sommigen beginnen al op hun 16e en het explodeert vanaf 18. Dan komen al die jonge mensen studeren in de grote stad. In populaire uitgangsbuurten voor studenten, zoals de Gentse Overpoort bijvoorbeeld, zijn drugs alomtegenwoordig.”
Legaliseren
Bart De Wever is geen voorstander van legalisering van drugs. “Dan zet je de deur open voor de maffia en word je een narcostaat”, zei hij op Radio 1. Elias is het daar niet mee eens. “Repressie tegen drugs is net hetzelfde als een muur bouwen om vluchtelingen tegen te houden; dat werkt ook niet. Verbieden is zinloos. Sluit één club en gebruikers vinden elders hun gading. Je kunt dat gewoon niet meer tegenhouden. Mijn voorstel: laat de verkoop van gecontroleerde drugs toe, hef er taksen op zoals op alcohol en investeer dat geld in opbouwprojecten in buurten als Antwerpen-Noord of Borgerhout. Ik zie regelmatig andere drugsconsumenten de teugels verliezen. Maar dat is net een gevolg van het feit dat de drugsscene in de illegaliteit zit. De problemen zullen verminderen van zodra drugs gelegaliseerd zijn. Drugsgebruik is van alle tijden. Als het verboden is, gebeurt het in het verborgene en is er geen enkele controle. Wanneer dan iemand in een nachtclub aan een overdosis XTC sterft, zoals in de Gentse Kompass Klub, moet de zaak dicht. Dat is toch de wereld op zijn kop? In plaats van de drugswereld aan criminelen over te laten, zou de overheid veel beter toezien op de productie van veilige middelen én de juiste informatie over gebruik verstrekken.”
Stan: “Misschien zou het beter zijn om drugs te legaliseren, alleen: waar trek je de lijn? Mag heroïne dan ook? Ik vind dat een moeilijke discussie.”
‘The sky is the limit’
Waarom vluchten hardwerkende jongelui zoals Elias en Stan in het weekend weg in de drugs? Elias: “Dat vraag ik me zelf vaak af. Misschien was het leven vroeger eenvoudiger. Na de school kwam je op een fabriek of een kantoor terecht waar je werk bestond uit het uitvoeren van een afgelijnde routineuze taak. Dat vooraf uitgestippelde parcours is verdwenen en vandaag moeten jonge mensen kiezen uit talloos veel mogelijkheden. De angst om verkeerde keuzes te maken, verhoogt de druk. Mijn baan vergt net als veel andere jobs tegenwoordig heel wat creativiteit. Het tempo ligt hoog, de verwachtingen zijn hooggespannen en ook dat verhoogt de stress. Het gaat niet langer over broodjes smeren of muren metsen, maar over: the sky is the limit. Bij eerdere generaties was de grootste bekommernis: komen we deze maand rond met ons zuurverdiende geld? Mijn generatie stelt zich vragen over het klimaat, duurzaamheid, vrijheid, verantwoordelijkheid en identiteit. Drugs helpen ons daar even aan te ontsnappen en te relativeren.”
Stan: “Ik word gewoon socialer en gelukkiger van coke. Op de juiste feestjes neem ik ook wel eens XTC en als tiener heb ik nog geblowd, maar coke is en blijft mijn favoriet.”
Hoeveel geld besteden ze aan weekenddrugs? Elias: “Dat hangt ervan af of ik in een piek of een dal zit. Vroeger was cannabis de populairste recreatieve drug onder jongeren. Stevige blowers met een commerciële inslag bekostigden hun eigen gebruik door wiet door te verkopen aan vrienden en kennissen. Hetzelfde fenomeen zie je nu met cocaïne, ketamine en XTC. Recreatieve gebruikers kopen zelf meer van het spul in en verkopen dat dan door aan hun vrienden. Er wordt dus ontzettend veel gedeald door weekendgebruikers. Dat zijn dan geen mocro-maffiadealertjes in een patserauto, maar keurig opgevoede mensen met een fijne, uitdagende job die in het weekend met hun vrienden de stress wegfeesten.”
Stan: “Ik koop gemiddeld 1 à 2 gram per maand; een gram kost gemiddeld 50 euro. Elke week krijg ik tientallen sms’en van dealers. ‘Hoi. Nieuw topspul voor lepel en neus!’ Ik stuur dan mijn bestelling, waarna die netjes door een koerier wordt geleverd. Af en toe voeren ze promotie: ‘Mooie promo van drie plus één! Topservice tot aan de deur.’ Maar hoe groter de promotie, hoe meer rommel erin versneden is. Mijn neusgaten staan vaak in brand.”
Debat
“Het is de hoogste tijd voor een parlementair debat over hoe we omgaan met druggebruik”, vindt de Antwerpse advocaat John Maes, die heel wat cliënten heeft met drugsproblemen. “Er komen tonnen coke binnen via de haven; die zijn niet enkel bedoeld voor de zogenaamde ‘yogasnuivers’. Mijn zoon van twintig zei enkele weken geleden: ‘Ik ben die coke kotsbeu. Overal word ik ermee geconfronteerd.’ Er wordt openlijk in toiletten gebruikt en dat zorgt voor een zeer onaangename sfeer. Het moet toch de spuigaten uitlopen als zelfs een jonge gast van twintig daarover klaagt? De tijd dat de meeste druggebruikers in de marginaliteit zaten, is al lang voorbij. Integendeel, coke snuiven lijkt zelfs trendy.”
De war on drugs moet ook de gebruikers in het vizier nemen? John Maes: “Nu focussen we ons enkel op het bestrijden van de verkoop en wordt het gebruik gewoon doodgezwegen. Ik juich de war on drugs en het Stroomplan toe, maar we moeten eindelijk ook eens debatteren over hoe we dat gebruik best aanpakken: sensibiliseren, legaliseren, criminaliseren of iets daartussen? Laat ons daarom eerst luisteren naar experts én naar gebruikers, met hun goede en slechte ervaringen. En dan heb ik het niet alleen over yogasnuivers, maar over de cokesnuivers uit alle geledingen van de samenleving.”
(c) Jan Stevens