De ambassadeur van Al Gore

Ecodesigner Serge de Gheldere probeert al jarenlang mensen en bedrijven ervan te overtuigen om ecologisch verantwoord te ondernemen. Hij voelde zich vaak een roepende in de woestijn, tot Al Gore hem in 2006 benoemde tot zijn klimaatambassadeur in België.

 

Er wordt keihard gewerkt op de oude industriële site in de Vaartkom in Leuven. Terwijl sloophamers aan de ene kant van het water oude fabrieksgebouwen met de grond gelijk maken, verschijnen aan de andere kant de betonnen skeletten van wat binnen afzienbare tijd trendy lofts zullen worden. Tussen al dat bouwgeweld staat de oude graanverwerkingsfabriek aan de Leuvense jachthaven fier rechtop. Hier huist, naast een pak andere jonge bedrijfjes, Futureproofed, het duurzaamheidsconsultancybureau van ingenieur en Al Gore-ambassadeur Serge de Gheldere. Negen jaar geleden ging De Gheldere met Futureproofed van start. “Toen was duurzaam ondernemen nog niet zo’n hot issue”, zegt hij. “De markt aan duurzame producten was enorm versnipperd. Ik kreeg het lumineuze idee om al die producten en ideeën in een catalogus te verzamelen en op een toffe manier aan de geïnteresseerden aan te bieden. Ik wou ook ecologisch advies gaan verschaffen aan particulieren en ondernemingen die gingen bouwen of verbouwen. Bij de opstart van mijn bedrijf in 2000 noemde ik mezelf ‘ecodesigner’. Maar de reacties waren niet bemoedigend. Veel mensen keken me verwonderd aan: ‘Waar ben jij mee bezig? Met ecodesign? Er is toch geen probleem? Laat ons gewoon rustig verder aanmodderen.’ Ik kreeg toen echt een koude douche. Want ik was heel enthousiast over al die ecologisch verantwoorde, slimme producten. Ik had verwacht dat al mijn medemensen er automatisch even enthousiast over zouden zijn, en dat Futureproofed van in het begin een gigantisch succes zou worden. Zo is het natuurlijk niet verlopen. De echte boost is er uiteindelijk pas gekomen na ‘An Inconvenient Truth’ van Al Gore.”

 

Op stap met Al Gore

In het najaar van 2003 zag Serge de Gheldere Al Gore een speech geven over de klimaatverandering. “Hij sprak op de Universiteit van New York en blies me van mijn sokken. Voor het eerst zag ik cijfers en grafieken die zwart op wit duidelijk maakten hoe slecht het met de ijslagen gesteld is. Gore toonde aan dat het drastische afsmelten van ijskappen en gletsjers allesbehalve natuurlijk kon zijn. Die informatie was nieuw voor mij, en meteen besefte ik: ‘Man, we have a situation here.’ Ik ben Al Gore daarna blijven volgen. Ik hoorde dat hij een documentaire aan het maken was, en dat hij duizend mensen wou opleiden om zijn presentatie over klimaatverandering voor anderen te geven. Ik heb toen bij hem gesolliciteerd. In oktober 2004 kreeg ik bericht dat ik aanvaard was. Ik was dolgelukkig. Mijn moeder dacht dat ik lid van een sekte geworden was.”

Het weekend nadat De Gheldere hoorde dat hij door Al Gore uitverkoren was om zijn ‘ambassadeur’ te worden, boekte hij een vlucht naar Nashville, Tenessee. “Die drie dagen in het Hiltonhotel van Nashville waren een fantastische ervaring. In totaal waren we met 150 mensen, voornamelijk Amerikanen. Ik was een van de weinige buitenlanders en bijgevolg een curiosum. De programmadirectrice stelde me voor aan Gore. ‘Al,’ zei ze, ’this is Serge and he’s from Belgium.’ Ik vond die ongedwongen sfeer heel cool. Ik heb diezelfde avond nog het concept van het passiefhuis aan Gore proberen verkopen. Hij zat toen al in het bestuur van Apple. Ik wist dat Apple een nieuwe campus ging bouwen, en ik dacht: ‘Het zou toch fantastisch zijn als Apple voor het passiefhuisconcept zou vallen.’ Ik had een brochure bij me, heb het Gore helemaal uitgelegd en hij zei: ‘Ik zal er eens naar kijken.’ Ik hoopte stilletjes dat hij het op een bestuursvergadering aan Steve Jobs zou vertellen, maar daar is blijkbaar niets van in huis gekomen. Je kunt maar proberen, hé. (lacht)”

Van zodra Serge de Gheldere terug in België was, begon hij lezingen over de dreiging van de klimaatverandering te geven. “We hadden ons er bij Al Gore toe verplicht om tien lezingen per jaar te geven. Ik kreeg bijna onmiddellijk een stormloop van aanvragen om in bedrijven en verenigingen te komen spreken. Ik heb er dat jaar meer dan 100 gegeven.”

“Die lezingen waren natuurlijk een goeie zaak voor Futureproofed. Ze maakten zichtbaar waar ik al zolang mee bezig was. Van alle Gore-ambassadeurs van over de hele wereld heb ik de meeste lezingen verzorgd. Een jaar lang was ik een paar keer per week ’s avonds weg. Zo goed als alle huiselijke beslommeringen kwamen bij mijn vrouw terecht, en na verloop van tijd begonnen mijn kinderen te klagen. Het was boeiend, maar tegelijk ook heel moeilijk.”

“De kritiek van de klimaatsceptici is ondertussen wel verstomd. In het begin had ik iedere avond prijs, en zaten er altijd een aantal in de zaal die het debat wilden aangaan. Nu gebeurt dat nog zelden, en wind ik me daar ook niet meer in op. Ik concentreer me op de meerderheid van mensen die wel overtuigd zijn. Maar het is niet omdat ze weten dat de aarde opwarmt, dat ze hun gedrag veranderen. Er blijven heel veel obstakels. Soms denken ze dat maatregelen te duur zijn, of zeggen ze: ‘Wij kunnen als individu toch niets doen?’ Vaak hoor ik ook: ‘We hebben geen zin om onze luxe en comfort op te geven en om terug te keren naar het Bokrijk van 100 jaar geleden.’ Nog een steeds weerkerende gemeenplaats is: ‘Waarom zouden wij er iets aan doen als er in China iedere week een nieuwe steenkoolcentrale opgestart wordt?'”

 

Factor 10

Ondertussen tikt de klok genadeloos verder. Serge de Gheldere: “Soms ben ik echt bang dat we de boot aan het missen zijn. Een aantal recente studies waarschuwen voor zichzelf versterkende veranderingen, waarbij er bijvoorbeeld methaangas uit de permafrost vrij komt die nog meer opwarming met zich mee zal brengen. Toen ik Al Gore voor het laatst zag, zei hij dat er 75% kans is dat er binnen vijf jaar in de zomer helemaal geen ijs meer zal liggen op de Noordpool, en dat voor het eerst in meer dan een miljoen jaar. Oudere studies voorspelden dat scenario maar tegen 2050. En toch blijven we treuzelen, en focussen we ons op dagelijkse, onnozele dingen, op pietluttigheden. Het is meer dan tijd om wakker te schieten en de juiste keuzes te maken. Je kunt veel doen: neem de fiets in plaats van de auto, laat een energie-audit van je huis maken, koop een hybride, probeer de carpolicy op je werk groen te kleuren, schakel over op groene stroom, ijver er voor dat er een paar keer per week vegetarische maaltijden op school geserveerd worden…. Heel wat bedrijven hebben de boodschap wel begrepen; politici en particulieren moeten dringend volgen.”

“Om echt iets aan de klimaatverandering te doen, moet de CO₂-uitstoot in het westen tegen 2040 met 90% gereduceerd worden. We moeten tien keer beter presteren in de reductie van CO₂ dan we tot nu toe doen. Dat is geen illusie: er zijn vandaag al heel wat cases uit de industrie, de bouw en de autosector die die ‘Factor 10’ nu al halen, die geld opbrengen en niet aan comfort inboeten. CO₂-reductie hoeft helemaal geen stap achteruit te zijn, richting Bokrijk, maar kan juist twee resolute stappen vooruit betekenen. We moeten radicaal herdenken waar we mee bezig zijn. Daarom is het belangrijk dat er eerst in kaart gebracht wordt voor hoeveel CO₂ alle sectoren uit de economie verantwoordelijk zijn. Meten is weten. Futureproofed heeft dat voor het Europese Parlement gedaan. Dat is een immense organisatie, met 10.000 mensen op 1 miljoen vierkante meter, waarvan er velen vaak heen en weer vliegen. We hebben alles in kaart gebracht, en zijn van daaruit op zoek gegaan naar aantrekkelijke, haalbare en rendabele oplossingen die de CO₂-emissies helpen minimaliseren. Onze voorstellen reduceren de CO₂-uitstoot met 30% en brengen geld op. Wij werken holistisch. Dat klinkt soft, maar het is wel belangrijk: we pikken er niet een element uit, maar onderzoeken het geheel. Het resultaat is dat onze klanten geld verdienen, hun CO₂-doelstellingen halen en hun comfort vergroten.”

 

Commerciële revolutionairen

Waar komt het ecologische bewustzijn van Serge de Gheldere vandaan? “Ik heb als jonge ingenieur een tijd bij Baxter in Chicago gewerkt. Daar heb ik gezien hoe mensen en bedrijven op een andere manier met ecologie en duurzaamheid omgaan. Ik heb daar de supermarkt Whole Food leren kennen. Hij ziet eruit als een Delhaize, het is er aangenaam shoppen, maar alles is er resoluut ecologisch en biologisch. Er hangt helemaal geen ‘Wij-zijn-beter-dan-de-rest-sfeertje.’ Ik was onlangs nog in een biowinkel bij mij in de buurt, en ik had echt het gevoel dat de toon daar impliciet was: ‘Wij leven bewuster en beter dan al die anderen.’ Bij Whole Food had ik dat niet. Terug in België groeide dan het idee om Futureproofed op te richten.”

“De stap naar zelfstandig ondernemer was niet vanzelfsprekend. Ik kom niet uit een nest van zakenlui. Mijn ouders zijn arts, mijn broer ook. Ik heb alle klassieke fouten gemaakt: mensen aangenomen en hun lonen betaald, om vervolgens zelf niets meer over te houden. Ik heb ook lang geworsteld met de identiteit van Futureproofed. De oorspronkelijke invalshoek was ideologisch: er is een milieuprobleem, hoe kunnen we daar oplossingen voor aanbieden die op alle gebieden een verbetering inhouden en ook nog eens geld opbrengen? En dat is tot op de dag van vandaag zo gebleven. Ik ben verschillende keren bijna gestopt. Soms leekt het zinloos om ermee door te gaan, had ik het gevoel alsof ik amper een verschil kon maken in de strijd voor een beter milieu. Gelukkig is er na die opleiding bij Al Gore eindelijk vaart in gekomen. Ik kon met een aantal grote bedrijven in zee gaan, en heb mijn tanden in grotere projecten kunnen zetten. Nu werk ik samen met drie schitterende partners: jeugdvriend en studiegenoot Steven Van Praet, energiespecialist en ex-piloot Jan Aerts en ingenieur Mara Callaert.”

Zijn de ingenieurs bij Futureproofed ‘revolutionairen’? ‘Misschien wel, maar dan toch commerciële revolutionairen. Dat commerciële is belangrijk – als we er geen geld mee kunnen verdienen, blijven we dit niet doen. En we willen er ook andere bedrijven geld mee helpen verdienen. We zijn geen groene jongens in de klassieke zin van het woord, we willen niet in de ‘geitenwollensokkenhoek’ gezet worden. ‘Geitenwollensokken’ is trouwens een slechte term. Er zijn twee soorten geitenwol: mohair en kasjmier. De duurste truien die je in de winkel kunt vinden, bestaan dus uit geitenwol. (lacht) We worden wel gedreven door het doel om de wereld terug leefbaar te maken. We zijn geen opportunisten. We hebben een duidelijke missie: we willen die levensnoodzakelijke ‘Factor 10’ helpen bewerkstelligen.”

 

 

Serge de Gheldere

 

–          41, gehuwd, drie kinderen.

–          2000: start het duurzaamheidsconsultancybureau Futureproofed op in Leuven.

–          2006: wordt door Al Gore en zijn Climate Project uitverkoren om diens Vlaamse klimaatsambassadeur te worden.

–          Vanaf 2007: geeft in totaal meer dan 140 lezingen over de klimaatverandering voor bedrijven en verenigingen

–          Het vierkoppige team van Futureproofed werkt(e) aan projecten bij Nike, Fortis, Ecover, Colruyt, het Europese Parlement

 

 

Naar wie kijkt Serge de Gheldere op?

 

– Amory Lovins. “Hij is voorzitter van het Rocky Mountain Institute, een organisatie die bedrijven al dertig jaar helpt zoeken naar duurzame, rendabele oplossingen. In 1999 verscheen ‘Natural Capitalism’. Lovins’ boodschap: investeren in menselijk en natuurlijk kapitaal is een uitstekende manier om geld te verdienen en jobs en welvaart te creëren.”

 

– Steve Jobs. “Jobs vertrekt altijd vanuit de mens. Hij vraagt zich af: ‘Hoe kunnen we technologie beter en aangenamer maken voor de gebruikers?’ Bij Steve Jobs staat alles in dienst van zijn klanten en de customer experience. Het succes van Apple is het duidelijkste bewijs dat hij gelijk heeft.”

 

© jan@janstevens.be